چگونه با فرزند نوجوانمان صحبت كنیم ( قسمت دوم )
در قسمت قبل مطالبی درباره دیدگاه نوجوانان نسبت به والدین، ایجاد مقررات برای سعادت و سلامت خانواده و ایجاد رابطه دوستانه با نوجوانان مطرح شد حال می خوانیم...
باورهای غلط را با اطلاعات و شناخت صحیح تغییر دهیم
ابتدا خوب است بدانیم نگرش افراد از چه اجزا و عناصری تشكیل می شود تا پس از آن به تغییر آن نوع نگرش بپردازیم .
دیدگاه یا نگرش افراد در مورد هر موضوعی از عناصر متفاوتی تشكیل یافته است؛از جمله عنصر شناختی ، عاطفی و آمادگی .
اعتقادات ، ارزشها و باورهای ما ، با توجه به شناختی كه در حیطه آن مورد بخصوص بهدست آورده ایم ایجاد می شوند.
شناختی كه سبب می شود روی اعتقاداتمان پافشاری كرده و آنها را محترم بدانیم . به طوری كه به سادگی تغییر عقیده نداده افكار و ایده های دیگران را نپذیریم. پس برای تغییر نگرش می بایست روی عنصر شناختی باورها تكیه كرد . می بایست باور غلط را با اطلاعات و شناخت صحیح و اصولی جدید و جایگزین كردن آنچه بهتر می دانیم تغییر دهیم . زیرا تا اندیشه های ما تغییر نكند رفتار ما متحول نخواهد شد. پس اولین گام،تغییر شناخت و داشتن جایگزین برای آن نوع نگرش محسوب می شود . بُعد دیگر نگرش ها ، عنصر عاطفی است . عاطفه ای كه نسبت به هر موضوع داریم ممكن است مثبت باشد یا منفی. البته عواطف مثبتیا منفی همراه با نوعی ارزشیابی هم هست . یعنی یا آن پدیده بخصوص را می پسندیم و دوست داریم و یا نه . پس از مرحله شناخت باید بدانیم كه چه چیزهایی برای فرد،عواطف مثبت یا منفی ایجاد می كند تا در تغییر نگرش از این عواطف استفاده كنیم .
هر نگرش،آمادگی برای عمل و رفتار را در انسان ایجاد می كند. زیرا آنگونه رفتار می كنیم كه می اندیشیم. پس توجه به شرح حال ، گذشته و اكنونی كه برای رفتار امروزی فرد تقویت كننده خاص او تلقی می شود نكته مهم دیگری است كه در صورت رعایت آن می توان بیشتر به هدف نهایی كه تغییر در باورهاست رسید .
مثال :فرض كنیم متوجه شده ایم كه پسر نوجوان ما به سمت سیگار گرایش پیدا كرده و حتی مدتی است كه این ماده افیونی را به عنوان تفریح و یا نشانه ای جهت ورود به دنیای بزرگسالی ( و یا به تعبیر نوجوانان كم نیاوردن در محفل دوستان ) مصرف می كند . چطور می توانید با توجه به مطالب ذكر شده ، ذهنیت او را نسبت به مصرف سیگار تغییر داده از اعتیاد او به این معضل تقریباً همگانی ( و بعدها اعتیاد افیونی ) جلوگیری كنید ؟
بیایید با این تمرین یادآوری كنیم. گفتیم نگرش یك عنصر شناختی دارد . پس در ابتدا باید بدانیم كه فرزند نوجوان ما از سیگار چه می داند ؟ چرا و چگونه مصرف آن را عادت رفتاری خود قرار داده؟ از مزایا و معایب آن چه می داند ؟ عاطفه او نسبت به مصرف سیگار چیست ؟ آیا می اندیشد كه در مواقع بحرانی ، هنگامی كه فشارهای عصبی بر او وارد می آیند این ماده آرامش خاطر او را فراهم می سازد ؟ پیشینه مصرف سیگار در كجاست؟ خانواده ، دوستان و ... ؟ پیش زمینه فكری و عملی آن از كجا پدید آمده و ...
جذابیت و مقبول بودن پیام دهنده
پس از دانستن این مطالب،خوب است نسبت به دانستنی های خودمان تعصب نداشته باشیم. الزامی وجود ندارد كه فرزند فقط سخنان ما را ، آنهم به خاطر این كه والدین او هستیم بپذیرد . بیایید ببینیم در آن مورد بخصوص،نوجوان سخن چه كسی را بیشتر می پذیرد.زیرا جذابیت و مقبولیت پیام دهنده یكی دیگر از موارد مهم و اساسی در تغییر نگرش محسوب می شود . از آنجا كه گام اولیه،شناخت صحیح و اصولی است پس می توان این اطلاعات لازم و اصولی را از متخصص آن فن دریافت كرد .
برگردیم به مثال سیگار . می توان نوجوان را به كسی معرفی كرد كه كارشناس آن موضوع بخصوص است . مثلاً یك پزشك به خوبی می تواند بدون سوگیری ، معایب و مضرات سیگار را برای نوجوان بازگو كند و با تشریح مواد تشكیل دهنده آن به نوجوان بفهماند كه تنها تلقین و تصور خود ماست كه فكر می كنیم با مصرف سیگار آرامش پیدا می كنیم . وقتی شناخت نوجوان تغییر كرد حداقل در صورتی كه بار دیگر كبریت را روشن كرد در نزدیك كردن آن به سیگار تردید به خرج خواهد داد .
